چرا عمر خانه های ایرانی پایین است؟
میانگین عمر ساختمان‌های مسکونی ایران ۲۵ سال برآورد می‌شود، درحالی‌که در اکثر کشورهای توسعه‌یافته این مقدار به بیش از ۱۰۰ سال رسیده است.
بسازبفروشی، رایج‌ترین عنوانی است که برای توصیف ساختمان‌های بی‌کیفیت در ایران به‌کار می‌رود اما یکی از برگه های برنده در این کار دانستن عمر خانه های ایرانی است که «مجله ملکی دلتا» امروز به آن می پردازد.
اما رسیدن میانگین عمر ساختمان‌های مسکونی ایران از حدود ۳۰ سال در دهه ۵۰ به ۲۵ سال در عصر حاضر، زاییده عواملی است که همگی باعث رواج بسازبفروشی شده‌اند و حذف آنها در کشورهای توسعه‌یافته باعث افزایش عمر ساختمان‌ها به بیش از یک قرن شده است.
در ایران به دلایل مختلف اقتصادی و اجتماعی، میانگین سن ساختمان‌ها ۲۵ سال برآورد می‌شود و به‌جز موارد معدود، اغلب ساختمان‌ها دوره میانسالی خود را به‌سلامت به پایان نمی‌رسانند.
از جمله عللی که باعث شده است طول عمر خانه های ایرانی به حداقل برسد موارد زیر است:
- ضعف استفاده از خدمات مهندسی
- استفاده از نهاده‌های بی‌کیفیت و ارزان‌قیمت
- صرفه اقتصادی تخریب و نوسازی ساختمان در اقتصاد متورم ایران
- بی‌توجهی به دوره‌های نگهداری و بهسازی بنا
با این حساب، قبل یا همزمان با تقویت نظارت مهندسی، باید تمهیداتی برای اصلاح ساختار مالی مسکن اندیشیده شود تا بالا رفتن هزینه مهندسی در بنایی که قرار است میانگین عمر آن چند برابر ساختمان معمولی باشد، منجر به رشد قیمت همه انواع ساختمان نشود.
نگاه ایران به صنعت ساختمان و بازار مسکن
تحولات قیمت زمین شهری در طول زمان و محدودیت توسعه افقی شهرها و زیرساخت‌های حیاتی آنها و در مقابل ترویج توسعه افقی سازه‌های مسکونی، عملاً فضایی ایجاد کرده که تخریب یک ساختمان ۲۰ ساله و احداث یک ساختمان جدید با تراکم بیشتر می‌تواند علاوه بر جبران زیربنای تخریب شده، سود قابل‌توجهی نیز نصیب مالک و سازنده کند.
نقص در ساخت‌وساز اولیه، عملا هزینه بهسازی بنا در دهه دوم عمر ساختمان را به ۵۰ درصد کل هزینه احداث می‌رساند و عملا صرفه مراقبت و نگهداری بنا برای مالک یا بهره‌بردار از بین می‌رود.
صنعت ساختمان و بازار مسکن ایران در حالی اسیر بی‌توجهی به احداث اصولی ساختمان‌های مسکونی و توجه به مراقبت و نگهداری دوره‌ای آنها با استفاده از توان مهندسی شده است که از یک‌سو ایران ازنظر تعداد فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی در رتبه سوم جهان قرار دارد و بسیاری از مهندسان مجبورند در مشاغل غیرمرتبط با تحصیلات خود فعالیت کنند و از سوی دیگر، سالانه ارقام هنگفتی از تولید ناخالص داخلی کشور بر اثر تخریب زودهنگام سازه‌ها نابود می‌شود.
توجه به پروژه‌های موفق و کارشناسی ساختمان‌سازی در ایران نشان می‌دهد که این سازه‌ها حتی در میانسالی و مرز ۵۰ سالگی، همچنان جزو بناهای مسکونی مقبول قرار دارند و قیمت آنها به‌واسطه تقاضایی که برای کیفیت ذاتی و مناسب و امن بودن سازه آنها وجود دارد، همچنان رو به افزایش است.
پیشنهاد مطالعه: مطلب«دریافت وجه اضافی از متقاضیان مسکن مهر پردیس!» از مجله ملکی دلتا بخوانید.
